Hoe laat ik mijn oorsmeer professioneel verwijderen?

Teveel oorsmeer kan erg vervelend zijn. Het kan je gehoor of de werking van je hoortoestel aantasten en daarmee de kwaliteit van jouw dagelijkse leven verstoren. Ook kan oorsmeer de plaatsing van een hoortoestel in de weg staan. Of zelfs het zicht op een achterliggend probleem dieper in de gehoorgang verhullen.

Daarom wil je overtollig oorsmeer of een oorprop het liefst zo snel mogelijk en op een goede manier laten verwijderen. Onze oren zijn uiterst gevoelig en kwetsbaar en je wilt liever geen risico nemen door zelf in je oor te gaan peuteren. Maar hoe verwijder je oorsmeer dan op een professionele en betrouwbare manier?

In deze oorsmeergids leg ik je alles uit over het oor en de gehoorgang, oorsmeer en de functie van oorsmeer, de oorzaken van een teveel aan oorsmeer, welke technieken er zijn om oorsmeer te verwijderen, welke veilige techniek mijn voorkeur heeft en waar je daarvoor terecht kunt.

Heb je vragen? App mij dan door op de groene button rechts onder te klikken. Ik ben actief als KNO-arts in diverse ziekenhuizen maar zodra ik beschikbaar ben neem ik contact met je op.

 

 

Wat is oorsmeer?

Oorsmeer wordt ook wel oorwas of cerumen genoemd. Het wordt in het buitenste deel van onze gehoorgang geproduceerd door meer dan duizend kliertjes. Deze kliertjes kunnen weer onderverdeeld kunnen worden in talgkliertjes en oorsmeer- of cerumenkliertjes.

Oorsmeer of cerumen is een mengsel van talg, collageen, haartjes en keratine (een bestanddeel van huid) uit afgestoten huidschilfers. De Latijnse naam “cerumen” is samengesteld uit “cera” (was) en “aurium” (van de oren).

Hoe zit de gehoorgang in elkaar?

De gehoorgang is bij volwassenen ongeveer 2,5 cm lang en eindigt bij het trommelvlies – de scheiding met het middenoor. De gehoorgang heeft de vorm van een koker, is gemiddeld ongeveer 1 cm in doorsnede en is bekleed met huid.

Direct onder de dunne huid (1,5 mm) ligt aan het buitenste eenderde gedeelte kraakbeen, gescheiden door kraakbeenvlies. Dit kraakbeen loopt door tot in de oorschelp en verzorgt de aanhechting van de oorschelp aan het hoofd.In dit buitenste eenderde deel van de gehoorganghuid groeien haartjes en zitten de talg- en oorsmeerklieren. In een gezond goed werkend oor komt oorsmeer dan ook alleen in dit buitenste gedeelte van het oor voor.

Dieper in de gehoorgang ligt nog dunnere huid (0,10 mm) direct op het bot, slechts gescheiden door botvlies. Je begrijpt dat je heel gemakkelijk schade aan dat dunne laagje huid kunt toebrengen en het botvlies kunt raken door in je oor te peuteren of zelf je oren schoon te maken. Met pijn, irritatie of oorontsteking tot gevolg.

Beperk zelf je oren schoonmaken dus tot je oorschelp en stop niets dieper in je oor – zelfs geen wattenstaafje!

Hoe loopt het oorkanaal?

Een veel voorkomend misverstand is dat de gehoorgang vanaf het oor rechtdoor het hoofd in loopt. Dit is niet het geval.

De gehoorgang loopt schuin naar boven en naar voren.

Dit is de reden dat je bij huisarts, KNO-arts of audicien je hoofd opzij en naar voren moet knikken zodat er recht in het oorkanaal tot aan het trommelvlies kan worden gekeken.

Hoe varieert de hoeveelheid en samenstelling van oorsmeer?

De mate en samenstelling van oorsmeerproductie verschilt van persoon tot persoon: sommigen produceren maar een heel klein beetje, anderen juist heel veel.

De chemische samenstelling kan ook zeer sterk verschillen.

De samenstelling van je oorsmeer (nat of droog) wordt door één gen op chromosoom 16 genetisch bepaald. Dat gen verschilt van ras tot ras en daarmee verschilt ook de samenstelling, textuur, kleur en geur van cerumen.

Het in Nederland (Kaukasische ras) meest voorkomende natte oorsmeer begint vaak als smeuïge goudgele oorsmeer vlokken. Naarmate het oorsmeer ouder wordt verandert het via een stadium van plakkerig bruin oorsmeer naar hard donker (soms zelfs zwart) korrelig oorsmeer.

Bij veel mensen afkomstig uit Azië is oorsmeer bij gebrek aan talg- en oorsmeerkliertjes juist droog en korrelig, terwijl bij mensen van Afrikaanse afkomst oorsmeer vaak meer van honing weg heeft.

Waarom ruikt mijn oorsmeer?

Er blijkt een verband te bestaan tussen lichaamsgeur en de geur van oorsmeer.

Bij stress en angst scheiden speciale zweetkliertjes in onze huid stresszweet af. De kliertjes in het oor bestaan bij sommige mensen uit hetzelfde type.

Hierdoor wordt bij bijvoorbeeld stress, pijn en angst dus ook meer oorsmeer met geur geproduceerd.

Bij sommige mensen zitten er meer moleculen die geurtjes verspreiden in zweet en oorsmeer dan bij anderen en is ook de geur dominanter aanwezig.

Waarom is de functie van oorsmeer?

Veel mensen zien oorsmeer maar als een lastig vies goedje waar je zo snel mogelijk vanaf moet komen.

Maar oorsmeer bestaat niet voor niets. Cerumen of oor smeer heeft een aantal zeer nuttige functies voor ons oor:

• Beschermen tegen vocht (waterafstoting);
• Beschermen (coaten) van de dunne kwetsbare gehoorganghuid tegen uitdroging;
• Het wegvangen van kleine onrechtmatigheden (bijvoorbeeld: stof, vuil, insecten);
• Het aanzuren van het leefmilieu voor bacteriën;
• Afweer verzorgen tegen ziekmakende bacteriën en schimmels.

Door het vettige wasachtige karakter van cerumen werkt het waterafstotend en beschermt oorsmeer ons oor zo tegen vocht. Vandaar dat een andere naam die voor oorsmeer gebruikt wordt ook wel oorwas of oor was is.

Tegelijkertijd vormt oorsmeer een beschermingslaagje voor de kwetsbare en erg dunne huid in het laatste tweederde gedeelte van de gehoorgang.

Het vangt stofjes en vuil op en kan insecten tegen houden. Denk aan zo’n plakstrip die we vroeger aan het plafond hadden hangen!.

Door de samenstelling van het oorsmeer vormt het een onprettige leefomgeving voor bepaalde schadelijke bacteriën en schimmels. Terwijl het voor bepaalde gezonde bacteriën van het oormicrobioom juist weer een prettige leefomgeving vormt.

Het microbioom van het oor werkt in symbiose met ons lichaam en beschermt de huid van de gehoorgang tegen infecties.

Oorsmeer is daarmee een belangrijk onderdeel van onze oor gezondheid en een beetje oorsmeer is dus helemaal niet slecht voor ons.

Heb je een gezond oor en is je gehoor goed? Haal dan geen oorsmeer uit je  gehoorgang en vertrouw erop dat de gezonde gehoorgang zichzelf goed reinigt .

Trivia: Het vettige oorsmeer is bruikbaar als remedie tegen gebarsten lippen. Om voor de hand liggende redenen is het geen populaire remedie, maar het wordt desondanks wel als zodanig gebruikt door mensen die in de wildernis verblijven of op survival tocht zijn.

Hoe komt oorsmeer op een natuurlijke manier naar buiten?

Onze oren zijn in principe volledig zelf reinigend en ze brengen zelf huidschilfertjes, haartjes, stof en oorsmeer naar buiten.

Als de gehoorgang verder in goede doen en is, dan is de aanmaak en afvoer van oorsmeer min of meer in evenwicht.

Het natuurlijke transport naar buiten gebeurt doordat de huid van de gehoorgang ongeveer elk jaar helemaal wordt vernieuwd. Dit wordt door KNO-artsen ook wel het “tapis roulant” – of in goed Nederlands – het “rollende tapijt” genoemd.

De huid van de gehoorgang wordt langzaam vanaf het trommelvlies (spiraalvormig) vernieuwd richting uitgang van de gehoorgang en neemt zo het oorsmeer mee naar buiten (vergelijk het met een gletsjer).

Daarnaast helpt kauwen mee.

Het kaakgewricht – dat onderdeel uitmaakt van de vooronderwand van de gehoorgang – masseert door kauwbewegingen, gapen, lachen en praten de korreltjes oorsmeer naar de uitgang van de gehoorgang.

Hoe weet ik of ik oorsmeer of een oorprop heb?

Dit zijn een paar van de tekenen waaraan je kunt herkennen of je een oorprop of overtollig oorsmeer hebt:

• Vermindering van je gehoor;
• Het gevoel alsof jouw oren verstopt zitten. Vaak merk je dit nadrukkelijker na een bad of douche. Het lijkt erop of jouw stem van binnen uit je hoofd komt;
• Irritatie of zelfs pijn in de gehoorgang;
• Een gevoel van duizeligheid;
• Gezoem en gefluit (tinnitus) in het oor;
• Rondzingen van je hoortoestel.

Deze signalen kunnen hetzelfde zijn als die van andere ooraandoeningen. Het wordt daarom aangeraden om een expert te raadplegen.

In de meeste gevallen is oorsmeer of een oorprop niet ernstig.

Maar als het niet goed wordt behandeld kan het een ontsteking van de gehoorgang of otitis externa veroorzaken.

Hoe komt het dat ik last van teveel oorsmeer of een oorprop heb?

Dan is het evenwicht tussen aanmaak en afvoer van oorwas in jouw oor op de één of andere manier verstoord geraakt.

Oorzaken van een verstoord evenwicht in je oor kunnen zijn:

• Een afwijkende bouw van jouw gehoorgang of oorkanaal;
• Je leeftijd en de manier waarop je ouder wordt;
• Overmatige haargroei in de gehoorgang;
• Je hebt misschien zelf teveel in de gehoorgang zitten peuteren;
• Oorsmeer is op de één of andere dieper je oor ingeduwd;
• Ziekte zoals bijvoorbeeld eczeem of diabetes (suikerziekte).

Jouw oorkanaal kan nauwer zijn dan gebruikelijk. Ook kunnen er met de leeftijd afwijkende botstructuren zijn (ontstaan) die het oorkanaal blokkeren of er kuilen in vormen die afvoer in de weg staan.

Onze hormonale balans verandert met ouder worden en dat heeft vaak een toenemende beharing van het oor als gevolg wat oorsmeer verwijderen op natuurlijke wijze in de weg kan staan. Met de leeftijd dikt oorsmeer vaak ook sneller in en wordt het te snel hard, brokkelig en scherp.

Ga je zelf in je gehoorgang zitten klooien met wattenstaafjes, paperclips en andere zaken om zelf oorsmeer te verwijderen? Grote kans dat je juist oorsmeer dieper het oor in duwt en daarnaast de oorsmeer kliertjes stimuleert om meer oorsmeer te produceren. Doe dit dus niet!

En wat steeds vaker voorkomt: je kunt je gehoorgang ook afsluiten zodat oorsmeer of oorprop simpelweg geen weg naar buiten kan vinden. Denk aan een hoorapparaat of hoortoestel, otoplastieken, oordoppen of oortjes. Gebruik je die? Laat dan regelmatig je oor controleren bij de audicien.

Ziektes zoals eczeem kunnen zorgen voor zwelling van het oor, met name bij de ingang van de gehoorgang, waardoor het cerumen moeilijker wordt afgevoerd.

Wanneer is het veilig om zelf oorsmeer te verwijderen?

Zelf oorsmeer verwijderen moet je alleen doen als oorsmeer zichtbaar is in de opening van de gehoorgang. Dat doe je het beste met een zakdoek, washandje of wattenstaafje.

Doe je het met een wattenstaafje?

Zorg dat het wattenpluimpje altijd in zijn geheel zichtbaar blijft. Zo hou je het risico het kleinst dat je te diep gaat en zo oorsmeer dieper het oor in duwt.

Geef ajb niet toe aan de drang om je oren dieper schoon te maken!

Met het schoonmaken van de gehoorgang neem je het risico van beschadiging van de kwetsbare en zeer dunne huid. Hierna kan een ontsteking van de gehoorgang of het bot van het oor kanaal snel ontstaan.

Vaak duw je het oorsmeer ook nog eens dieper de gehoorgang in en stamp je het ook nog eens lekker aan. Bovendien masseer je de kliertjes in jouw oor en stimuleer je de oorsmeerproductie waardoor je het probleem verder verergert.

Ga dus niet zelf oorsmeer verwijderen tenzij het oorsmeer echt in de oorschelp zelf ligt en je het watje van het wattenstaafje volledig kunt blijven zien.

Wat moet ik zeker niet gebruiken om zelf mijn oren schoon te maken?

Ik kom in mijn dagelijkse praktijk van alles tegen.

Enkele veel gehoorde schoonmaakhulpmiddelen zijn:

• Ballpoint;
• Haarspeld;
• Lucifer;
• Paperclip en
• Tandenstoker.

Bij apotheek, drogist en via de reclame zijn er verschillende als veilig aangeprezen schoonmaakhulpmiddelen te verkrijgen.

Begin er niet aan, deze hebben dezelfde potentiële risico´s:

• Ze veroorzaken de vorming van “probleem veroorzakend” oorsmeer;
• Ze hebben als risico dat de gehoorganghuid wordt beschadigd en
• Ze kunnen het oorsmeer dieper het oor induwen waarna het zich daar ophoopt en niet meer door het lichaam zelf naar buiten kan worden getransporteerd.

Waarom moet ik geen oorkaars op mijn oor laten gebruiken?

Bij deze ouderwetse techniek wordt een holle kaars in je oor gestoken die daarna wordt aangestoken.

Het idee is dat de hete lucht van de kaars een vacuüm creëert die het oorsmeer naar buiten trekt. Er bestaat echter geen enkel wetenschappelijk bewijs dat dit werkt.

Wat wel feitelijk bewezen is, is dat veel mensen gewond raken door het brandende kaarsvet dat op hun nek en gezicht en zelfs in hun oor terecht komt.

Gehoorverlies kan het gevolg zijn.

Hoe kan ik mijn oorsmeer probleem structureel aanpakken?

In sommige gevallen kun je je oorsmeer structureel aanpakken en ben je af van het periodiek laten verwijderen van jouw oorsmeer.

Is de loop van de gehoorgang van jouw oor de oorzaak van ophoping van oorsmeer en oorprop vorming? Dan kan de gehoorgang door middel van een kleine ingreep ruimer gemaakt worden. Dit heet ook wel een gehoorgangplastiek of meatoplastiek. Hierdoor wordt de afvoer van cerumen gemakkelijker.

Behandeling en voorkomen van gehoorgangontsteking (otitis externa) kan bestaan uit gebruik van antibiotische of ontstekingsremmende oordruppels en regelmatig reinigen van de gehoorgang door de KNO-arts. Eczeem van de gehoorgang kan met behulp van medicijnen onder controle gehouden worden.

In al deze gevallen is het verstandig om contact met een KNO-arts op te nemen en de situatie te bespreken en samen te bekijken of een structurele oplossing in jouw geval mogelijk is. Dat bespaart je een hoop gedoe.

Laat in alle andere gevallen je oren regelmatig checken en periodiek je oren professioneel schoonmaken door huisarts, KNO-arts of triage audicien.

Hoe laat je oorsmeer professioneel verwijderen?

Er zijn grofweg 3 mogelijkheden:

• Uitspuiten
  • Een huisarts zal vrijwel altijd een gehoorgang op de ouderwetse manier uitspuiten
• Uitzuigen
  • Een KNO-arts zal meestal een gehoorgang onder zicht van een vaste oormicroscoop met instrumentjes schoonmaken en eventueel uitzuigen;
  • Speciaal daarvoor gecertificeerde triage audiciens zullen meestal het oorkanaal onder zicht van een hoofdgedragen oormicroscoop met instrumentjes schoonmaken en eventueel uitzuigen

Mijn sterke voorkeur gaat uit naar uitzuigen eventueel in combinatie met instrumentjes (uitlepelen).

Heb je verder gezonde oren, gebruik je geen bloedverdunners en heb je geen oor operatie gehad? Zoek dan hier een audicien bij jou in de buurt.

Wat is oorsmeer verwijderen door uitspuiten of irrigatie?

De meest door de huisarts gebruikte medische methode om oorsmeer te verwijderen of oorproppen te verwijderen is oren uitspuiten of irrigatie.

Irrigatie of oren uitspuiten heet ook wel natte gehoorgangreiniging.

Bij oren uitspuiten wordt bij de huisarts water op lichaamstemperatuur onder druk met een spuit in je oren gespoten. Jij houdt zelf een bak vast om water en oorsmeer op te vangen. Bij het weer naar buiten komen van het water komt het oorsmeer mee.

Deze procedure neemt enkele seconden in beslag en lukt in 95% van de gevallen in één keer. Soms is het nodig meerdere malen achtereen op enkele dagen na elkaar uit te spuiten.

Het op goede wijze uitspuiten van een gehoorgang zal zelden leiden tot directe problemen (gehoorgang- of trommelvliesbeschadiging) of indirecte problemen (gehoorgangontsteking of otitis externa).

In de praktijk wordt uitspuiten van oren door de assistent van de huisarts gedaan aangezien het wordt gezien als een eenvoudige handeling die bovendien weinig inkomsten genereerd.

Wat zijn de mogelijke nadelen van oren uitspuiten of irrigeren?

Een nadeel van uitspuiten is dat de spuit die gebruikt wordt het directe zicht op jouw gehoorgang voor de huisarts onmogelijk maakt en dat het uitspuiten van de oren dus zonder iets te zien wordt gedaan.

Dit terwijl er onder behoorlijke druk water in het nauwe en aan één kant door het trommelvlies afgesloten oorkanaal gespoten wordt.

Mocht er iets mis zijn met de huid van de gehoorgang of het trommelvlies wat verborgen is achter het oorsmeer of de oorprop dan wordt dat met uitspuiten vaak te laat opgemerkt. Denk bijvoorbeeld aan ontstoken of beschadigde huid, een beschadigd trommelvlies of zelfs een trommelvliesperforatie.

Er is dus een risico dat een ziek oor wordt uitgespoten en dat er (verdere) beschadiging wordt veroorzaakt.

Let op: uitspuiten mag geen pijn doen. Is dat wel het geval? Laat dat jouw arts direct weten om te voorkomen dat er schade wordt gemaakt.

Wat zijn de risico’s van het oren uitspuiten of irrigeren?

Dit zijn de meest voorkomende complicaties:

• Beschadiging van de huid van de gehoorgang;
• Gescheurd trommelvlies;
• Infecties of oorontsteking in de weken na het uitspuiten;
• Duizeligheid, misselijkheid en braken;

Het water kan te koud / te warm zijn en het kan een beetje een kliederboel worden wat als onprettig kan worden ervaren.

Je kunt altijd een hoestbui krijgen van gefriemel in je oor. Dat komt omdat de zenuw die naar uw luchtpijp gaat, ook langs het oor loopt.

Bij sommige mensen ontstaat regelmatig een gehoorgangontsteking na uitspuiten. In dergelijke gevallen is het raadzaam niet meer uit te spuiten. Uitzuigen met een stofzuigertje of instrumenteel uitlepelen met een oorsmeerhaakje en oormicroscoop door een KNO-arts of audicien is dan te adviseren.

In welke gevallen mag oorsmeer niet door jouw huisarts worden uitgespoten?

• Bij een gaatje in het trommelvlies (trommelvliesperforatie);
• Bij een in het verleden doorgemaakt gaatje in het trommelvlies;
• Bij een recent ongeluk van het oor;
• Bij een loopoor (met pus uitvloed) bij een gehoorgangontsteking (otitis externa) of een geperforeerd trommelvlies met een middenoorontsteking.

De huisarts zal in die gevallen de gehoorgang niet willen uitspuiten en de patiënt verwijzen naar een KNO-arts.

Verder zjjn er omstandigheden waaronder uitspuiten simpelweg niet verstandig is:

• Bij een bestaande, hevig pijnlijke gehoorgangontsteking;
• Of bij een recent doorgemaakte gehoorgangontsteking;
• Bij kwetsbaar geworden huid van de gehoorgang na een gehoorgangontsteking;
• Na een doorgemaakte ooroperatie.

Hier zal de huisarts een afweging moeten maken tussen toch zelf doen (mogelijk instrumenteel) of doorsturen naar een KNO-arts of audicien.

Hoe droog ik mijn oor het beste na uitspuiten?

Na afloop van het uitspuiten moet je oren en de gehoorgang goed worden drogen. De veiligste en doeltreffendste methode is met een tissuevelletje. Vouw dit om je pink en de zuigende werking van het dunne papier zuigt je gehoorgang droog (zuigende werking van dun papier).

Beweeg je pink op en neer in de gehoorgang en gebruik de zwaartekracht door uw hoofd zo schuin mogelijk te houden. Ga net zo lang door tot het tissuepapier droog blijft. Dit kan enkele minuten duren. Je kan de gehoorgang natuurlijk ook drogen met behulp van een haarföhn.

Wat is oorsmeer verwijderen door uitzuigen?

Een veilig en comfortabel alternatief is het uitzuigen van de gehoorgang. Dit heet ook wel microsuctie of droge gehoorgangreiniging. Dit is de methode die door de KNO-arts wordt gebruikt en die tegenwoordig ook beschikbaar is via de speciaal hiervoor opgeleide audicien.

De KNO-arts en de gecertificeerde triage audicien maken bij het uitzuigen gebruik een 3D microscoop. In het geval van de KNO-arts is dit vaak een grote vaste microscoop en in het geval van de audicien een speciale hoofdgedragen microscoop. Hiermee hebben ze altijd goed direct zicht op wat ze doen en kan het oorkanaal goed worden geïnspecteerd.

Door middel van een vaccuumpomp en onderdruk wordt het overtollige oorsmeer of de oorprop voorzichtig uit de gehoorgang gezogen met minimale kans dat de huid van de gehoorgang of het trommelvlies wordt beschadigd.

Eventuele verborgen aandoeningen aan het oorkanaal of het trommelvlies worden direct gezien en herkend en waar nodig wordt direct actie genomen. Oren schoonmaken door uitzuigen is een veilig, schoon en comfortabel alternatief voor oren uitspuiten.

Wat kun je verwachten tijdens een oorsmeer uitzuig afspraak met één van de door mij getrainde audicien?

Om de kwaliteit van KNO-zorg bereikbaar te maken in de gemeenschap leid ik sinds 2023 triage audiciens op om oorsmeer in gezonde oren te verwijderen met uitzuigen.

Op de landkaart zie je waar je deze audiciens zich bevinden en kun je direct een afspraak aanvragen.

Wat kun je verwachten:

• De afspraak duurt 20 tot 30 minuten;
• Het uitzuigen maakt wat geluid, maar dat wordt over het algemeen niet als hinderlijk ervaren;
• Er worden video’s voor en na behandeling gemaakt zodat jij direct kunt zien wat het resultaat van de behandeling is;
• Elke audicien werkt onder mijn KNO supervisie. Zijn er complicaties of wordt er een ziektebeeld ontdekt? Dan is er direct contact.

Wist jij dat wij gemiddeld 5 tot 7 jaar rond lopen met verminderd gehoor voordat we naar de audicien toegaan? Laat bij de audicien tijdens je bezoek een gratis hoortest doen.